Nhiều người nhận thấy rằng khớp của họ bắt đầu bị đau hoặc “phản ứng” với thay đổi thời tiết — đặc biệt là khi những ngày trở nên lạnh hoặc ẩm ướt. Hiện tượng này khá phổ biến, và mặc dù có thể gây khó chịu, nhưng đối với phần lớn mọi người, nó không phải là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, điều quan trọng là hiểu tại sao những cơn đau này xảy ra, phải làm gì khi gặp phải chúng, và khi nào cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nguyên nhân đau khớp khi thay đổi thời tiết
Trước tiên, điều quan trọng là hiểu rằng cảm giác đau ở khớp khi thay đổi thời tiết có thể liên quan đến một số yếu tố ảnh hưởng đến cơ thể.
Áp suất và độ ẩm
Giả thuyết chính giải thích mối liên hệ giữa đau khớp và thời tiết là sự thay đổi của áp suất khí quyển. Khi áp suất trong khí quyển giảm (ví dụ, trước khi trời mưa hoặc thời tiết xấu), áp suất trong môi trường xung quanh cũng giảm, và áp suất bên trong cơ thể, bao gồm trong các khớp, cũng thay đổi. Hậu quả là các bao khớp và mô mềm bao quanh khớp có thể bị căng ra, gây ra cảm giác đau.
Những người bị viêm khớp hoặc thoái hóa khớp thường rất nhạy cảm với sự thay đổi của áp suất. Do sự hư hại của mô sụn trong các khớp, khớp trở nên kém bền vững trước tác động bên ngoài, điều này có thể dẫn đến đau.
Nhiệt độ
Thời tiết lạnh có thể khiến các mạch máu co lại, làm giảm tuần hoàn máu đến các chi và khớp. Điều này có thể dẫn đến việc cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho khớp bị suy giảm, đồng thời làm tăng viêm nếu có. Trong mùa đông, nguy cơ làm trầm trọng thêm các bệnh lý mãn tính như viêm khớp cũng tăng lên, khiến khớp có thể bị đau.
Độ ẩm
Thời tiết ẩm ướt, đặc biệt là khi nhiệt độ không khí thấp và áp suất khí quyển giảm, cũng có thể làm tăng cảm giác đau ở các khớp. Điều này là do độ ẩm làm tăng độ cứng của mô và khớp, giảm khả năng vận động và tính linh hoạt của chúng. Vì vậy, mỗi sự thay đổi bất ngờ về độ ẩm hoặc thậm chí thời tiết nhiều mây kéo dài có thể làm tăng cơn đau ở những người có vấn đề về khớp.
Giảm hoạt động thể chất
Vào mùa đông, nhiều người có xu hướng ít vận động hơn, ít đi bộ ngoài trời và không tập thể dục. Điều này có thể dẫn đến tình trạng "cứng khớp", đặc biệt ở những người đã có sẵn xu hướng mắc bệnh lý về cơ xương khớp. Thiếu vận động làm giảm tuần hoàn máu và trao đổi chất tại các khớp, đồng thời làm giảm độ linh hoạt của chúng.
Thay đổi hormone
Ảnh hưởng của thời tiết đối với các khớp không chỉ liên quan đến các yếu tố vật lý như nhiệt độ và áp suất, mà còn liên quan đến sự thay đổi hormone trong cơ thể. Ví dụ, một số nghiên cứu cho thấy phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh và sau đó bị ảnh hưởng mạnh mẽ hơn bởi thay đổi thời tiết. Điều này liên quan đến sự thay đổi mức độ estrogen, một hormone đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của các khớp.
Triệu chứng đau khớp khi thay đổi thời tiết
Đau khớp có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi người và loại bệnh lý mà họ mắc phải. Tuy nhiên, có một số triệu chứng chung mà bạn cần chú ý:
- Đau âm ỉ hoặc đau nhức. Đây thường là triệu chứng của viêm khớp dạng thoái hóa hoặc viêm khớp, khi khớp phản ứng với sự thay đổi của áp suất, nhiệt độ và độ ẩm.
- Cảm giác nặng nề hoặc cứng khớp. Đôi khi các khớp có thể cảm thấy cứng, đặc biệt là sau khi duy trì một tư thế lâu dài, bao gồm sau khi ngủ dậy. Điều này có thể do tuần hoàn máu kém.
- Sưng và đỏ. Khi viêm khớp trở nặng, có thể xuất hiện sưng và đỏ da ở vùng khớp bị đau.
- Hạn chế khả năng vận động. Các khớp có thể mất khả năng vận động linh hoạt, điều này có thể làm các hoạt động hàng ngày trở nên đau đớn.
- Mệt mỏi và yếu đuối. Đau khớp có thể dẫn đến mệt mỏi chung, giảm hoạt động và thậm chí trầm cảm, đặc biệt ở những người mắc bệnh khớp mãn tính.
Làm thế nào để xử lý?
Duy trì hoạt động thể chất
Một trong những cách hiệu quả nhất để giảm đau khớp là duy trì hoạt động thể chất đều đặn. Tập thể dục giúp cải thiện tuần hoàn máu và tăng cường cơ bắp hỗ trợ các khớp. Các bài tập kéo giãn, bơi lội, yoga và đi bộ là rất hữu ích. Cần tránh quá tải cho các khớp, nhưng hoạt động thể chất vừa phải giúp ngăn ngừa tình trạng bệnh trở nặng.
Phương pháp sử dụng nhiệt và lạnh
Áp dụng nhiệt hoặc lạnh lên các khớp đau có thể giúp giảm viêm và giảm cảm giác đau. Ví dụ, chườm ấm hoặc tắm nước ấm có thể giúp thư giãn cơ bắp và cải thiện tuần hoàn máu, trong khi chườm đá giúp giảm sưng và viêm.
Sử dụng thuốc chống viêm
Các thuốc chống viêm không steroid, như Ipren hoặc Voltaren, có thể giúp giảm đau và viêm ở khớp. Tuy nhiên, cần sử dụng chúng theo chỉ dẫn của bác sĩ, vì việc sử dụng thuốc lâu dài có thể gây tác dụng phụ.
Massage và liệu pháp vật lý
Massage nhẹ nhàng hoặc các liệu trình vật lý trị liệu (ví dụ: trị liệu sóng siêu âm, kích thích điện) có thể giúp cải thiện tuần hoàn máu tại vùng khớp và giảm căng cơ.
Dinh dưỡng hợp lý
Chế độ ăn uống cân bằng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe khớp. Các thực phẩm giàu omega-3 (cá, các loại hạt), cũng như vitamin và khoáng chất (đặc biệt là canxi, vitamin D và magiê) có thể giúp duy trì sức khỏe khớp và giảm viêm.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu đau khớp trở thành mãn tính và không cải thiện khi thay đổi thời tiết, hoặc nếu đau kèm theo sưng, đỏ hoặc hạn chế vận động, nên đi khám bác sĩ. Cũng cần tham khảo bác sĩ nếu:
- Cơn đau trở nên không thể chịu đựng được, đặc biệt vào ban đêm.
- Khớp bắt đầu bị biến dạng hoặc thay đổi hình dạng.
- Gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày, như đi bộ hoặc leo cầu thang.
- Cơn đau không thuyên giảm dù đã sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm.
Bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm cần thiết, chẳng hạn như chụp X-quang, siêu âm, cộng hưởng từ (MRI) hoặc xét nghiệm máu để chẩn đoán chính xác và đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả.
Kết luận
Đau khớp khi thay đổi thời tiết là vấn đề khá phổ biến, đặc biệt là đối với những người có bệnh lý khớp mãn tính. Mặc dù triệu chứng này thường liên quan đến các yếu tố bên ngoài như nhiệt độ và độ ẩm, nhưng quan trọng là phải theo dõi tình trạng sức khỏe và tham khảo ý kiến bác sĩ kịp thời để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Việc tập thể dục đều đặn, chế độ ăn uống hợp lý, liệu pháp nhiệt và điều trị kịp thời có thể giúp giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống.
