Cong vẹo cột sống, hay còn gọi là scoliosis, là một vấn đề khá phổ biến ở mọi lứa tuổi, bao gồm cả người trưởng thành. Khác với trẻ em, nơi scoliosis thường được phát hiện trong quá trình phát triển, ở người trưởng thành, tình trạng này có thể xuất hiện hoặc tiến triển vì nhiều nguyên nhân. Câu hỏi về khả năng điều trị cong vẹo cột sống ở người trưởng thành vẫn rất được quan tâm, vì nhiều người gặp phải vấn đề này và không biết cách đối phó với hậu quả của nó.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguyên nhân gây cong vẹo cột sống ở người trưởng thành, các triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và các cách điều trị hiệu quả cho tình trạng này.
1. Cong vẹo cột sống là gì?
Cong vẹo cột sống (scoliosis) là tình trạng cột sống bị lệch khỏi vị trí thẳng đứng tự nhiên. Cột sống bình thường có một số cong tự nhiên, nhưng khi bị scoliosis, nó sẽ bị cong về một phía, tạo thành sự lệch hướng ngang. Tình trạng này có thể xảy ra ở các phần khác nhau của cột sống: cổ, ngực hoặc thắt lưng.
Các loại cong vẹo cột sống:
- Cong vẹo cổ (Cervical scoliosis): Lệch ở phần cột sống cổ.
- Cong vẹo ngực (Thoracic scoliosis): Lệch ở phần cột sống ngực.
- Cong vẹo thắt lưng (Lumbar scoliosis): Lệch ở phần cột sống thắt lưng.
- Cong vẹo phối hợp (Mixed scoliosis): Lệch ở nhiều phần của cột sống.
2. Nguyên nhân gây cong vẹo cột sống ở người trưởng thành
Cong vẹo cột sống ở người trưởng thành có thể phát triển vì nhiều lý do khác nhau:
- Di truyền
- Scoliosis có thể di truyền. Nếu bố mẹ có scoliosis, khả năng con cái mắc bệnh sẽ cao hơn.
- Thay đổi thoái hóa
- Theo thời gian, các đĩa đệm và khớp cột sống mất đi tính đàn hồi, điều này có thể dẫn đến việc thay đổi tư thế và gây scoliosis.
- Chấn thương cột sống
- Gãy xương, căng cơ và các chấn thương khác có thể dẫn đến biến dạng cột sống.
- Tư thế sai
- Ngồi lâu trong một tư thế, tư thế sai khi làm việc với máy tính hoặc mang vác nặng về một bên có thể góp phần làm tăng tình trạng cong vẹo cột sống.
- Bệnh lý ảnh hưởng đến mô liên kết
- Một số bệnh như loãng xương, bệnh Scheuermann-Mau và các bệnh khác cũng có thể dẫn đến biến dạng cột sống.
3. Triệu chứng của cong vẹo cột sống ở người trưởng thành
Các dấu hiệu chính của scoliosis bao gồm:
- Đau lưng: Ở giai đoạn đầu, đau có thể nhẹ, nhưng khi bệnh tiến triển, cơn đau trở nên nghiêm trọng hơn.
- Giới hạn cử động: Người bệnh có thể gặp khó khăn khi cúi người hoặc quay người.
- Biến dạng lưng: Do cong vẹo, các thay đổi rõ rệt có thể xuất hiện, như xương sườn nhô ra hoặc vai không đối xứng.
- Mệt mỏi và khó chịu: Ngồi hoặc đứng lâu có thể gây cảm giác mệt mỏi và căng thẳng ở lưng.
4. Cách chẩn đoán cong vẹo cột sống
Quá trình chẩn đoán scoliosis ở người trưởng thành bắt đầu bằng việc bác sĩ kiểm tra lâm sàng. Để xác nhận chẩn đoán, có thể sử dụng các phương pháp sau:
- Chụp X-quang
- Đây là phương pháp chẩn đoán chính để xác định chính xác mức độ và vị trí cong vẹo.
- Chụp cộng hưởng từ (MRI)
- Phương pháp này dùng để đánh giá tình trạng của các mô mềm, như đĩa đệm và rễ thần kinh.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT scan)
- CT cung cấp thông tin chi tiết hơn về cấu trúc xương của cột sống.
- Khám lâm sàng
- Đánh giá tư thế, chiều dài chân và khả năng cử động giúp phát hiện các dấu hiệu của scoliosis.
5. Điều trị cong vẹo cột sống ở người trưởng thành
Điều trị scoliosis phụ thuộc vào mức độ của bệnh, độ tuổi của bệnh nhân và các bệnh lý kèm theo. Trong một số trường hợp, có thể điều trị mà không cần phẫu thuật, nhưng trong những trường hợp nặng, phẫu thuật là cần thiết.
Điều trị bảo tồn:
- Vật lý trị liệu
- Là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả ở giai đoạn đầu của scoliosis. Các bài tập kéo giãn và tăng cường cơ bắp lưng giúp duy trì tư thế đúng và giảm cơn đau.
- Đeo đai lưng (Corset)
- Việc sử dụng các loại đai lưng chuyên dụng có thể giúp giảm tình trạng scoliosis mức độ nhẹ đến vừa, đặc biệt là khi đau nhiều.
- Mát-xa và trị liệu thủ công
- Những phương pháp này giúp thư giãn các cơ bắp căng thẳng, cải thiện lưu thông máu và giảm đau.
Điều trị phẫu thuật:
Nếu cong vẹo quá nghiêm trọng (trên 40-50 độ) hoặc các phương pháp bảo tồn không hiệu quả, phẫu thuật có thể cần thiết. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm:
- Điều chỉnh cột sống bằng các cấu trúc kim loại (mảng, vít, thanh) để giúp thẳng cột sống.
- Phẫu thuật cắt đĩa đệm: Loại bỏ đĩa đệm bị tổn thương trong trường hợp có biến chứng như chèn ép dây thần kinh.
Điều trị bằng thuốc:
Để giảm đau, bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau và chống viêm như ibuprofen hoặc paracetamol. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giãn cơ để giảm co thắt cơ.
6. Khuyến nghị để ngăn ngừa sự tiến triển của cong vẹo cột sống
Mặc dù việc chữa trị hoàn toàn cong vẹo cột sống ở người trưởng thành có thể khó khăn, nhưng vẫn có những biện pháp giúp ngừng sự tiến triển của bệnh:
- Tư thế đúng
- Duy trì tư thế đúng, đặc biệt khi ngồi làm việc hoặc khi nâng vật nặng, sẽ giúp tránh làm trầm trọng thêm tình trạng scoliosis.
- Tập thể dục thường xuyên
- Tăng cường cơ bắp lưng và cơ bụng giúp giữ cho cột sống ở vị trí chính xác.
- Sử dụng đệm và gối chỉnh hình
- Các phụ kiện này giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và duy trì tư thế cột sống đúng trong khi ngủ.
- Khám sức khỏe định kỳ
- Khi đã có scoliosis, việc thăm khám bác sĩ thường xuyên rất quan trọng để theo dõi tình trạng và điều chỉnh phương pháp điều trị.
7. Kết luận
Điều trị cong vẹo cột sống ở người trưởng thành phụ thuộc vào mức độ biến dạng, triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân. Các phương pháp bảo tồn như vật lý trị liệu và đeo đai lưng có thể rất hiệu quả trong giai đoạn đầu của bệnh. Tuy nhiên, trong những trường hợp nặng, phẫu thuật có thể cần thiết. Quan trọng là phải duy trì tư thế đúng, tập thể dục đều đặn và theo dõi tình trạng cột sống để ngăn ngừa bệnh tiến triển và cải thiện chất lượng cuộc sống.
