Nhồi máu cơ tim là một trong những tình trạng nguy hiểm nhất, đòi hỏi can thiệp y tế ngay lập tức. Tuy nhiên, nếu biết cách hành động đúng trước khi xe cứu thương đến, bạn có thể tăng cơ hội sống sót và giảm thiểu các biến chứng có thể xảy ra. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải thích cách nhận biết nhồi máu cơ tim, phải làm gì trong những phút đầu tiên và cách sơ cứu trước khi xe cứu thương đến.
Nhồi máu cơ tim là gì?
Nhồi máu cơ tim là sự suy giảm đột ngột của lưu thông máu trong động mạch vành, dẫn đến tổn thương cơ tim. Nguyên nhân phổ biến nhất của nhồi máu cơ tim là cục máu đông (tắc nghẽn) trong động mạch vành, dẫn đến việc ngừng cung cấp oxy cho mô tim.
Các triệu chứng chính của nhồi máu cơ tim:
- Đau ngực: Thường là cơn đau dữ dội, cảm giác thắt chặt sau xương ức, có thể lan sang tay trái, cổ, hàm hoặc lưng.
- Khó thở: Bệnh nhân có thể gặp khó khăn khi thở.
- Buồn nôn và nôn: Đặc biệt phổ biến đối với nhồi máu cơ tim ở phụ nữ và người cao tuổi.
- Ra mồ hôi: Đổ mồ hôi nhiều mà không có lý do rõ ràng.
- Nhợt nhạt và mệt mỏi: Bệnh nhân có thể cảm thấy cực kỳ mệt mỏi hoặc mất ý thức.
Cấp cứu khi bị nhồi máu cơ tim
Khi có dấu hiệu nhồi máu cơ tim, điều quan trọng là không hoảng loạn mà phải hành động quyết đoán và nhanh chóng. Càng sớm thực hiện sơ cứu, nguy cơ cho sức khỏe bệnh nhân càng thấp.
Gọi xe cứu thương Điều đầu tiên cần làm là gọi xe cứu thương. Xe cứu thương đến càng sớm, cơ hội sống sót càng cao. Hãy cung cấp cho nhân viên điều phối thông tin chính xác:
- Triệu chứng của bệnh nhân.
- Thời gian bắt đầu cơn đau.
- Tuổi và giới tính của bệnh nhân.
- Các loại thuốc đã sử dụng (nếu có tiền sử bệnh tim).
Đặt bệnh nhân vào tư thế thoải mái Nếu bệnh nhân không bị khó thở nghiêm trọng và còn tỉnh táo, hãy đặt bệnh nhân ngồi dựa vào một chỗ thoải mái. Điều này giúp dễ thở hơn và giảm tải cho tim. Không nên để bệnh nhân nằm ngửa, vì điều này có thể làm giảm lưu thông máu và gây thêm biến chứng.
Dùng aspirin (nếu không có chống chỉ định) Aspirin có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông thêm. Điều này rất quan trọng trong trường hợp nhồi máu cơ tim, khi cục máu đông tắc nghẽn động mạch vành. Liều lượng: 1 viên (500 mg), nhai và nuốt. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có chống chỉ định với aspirin (chẳng hạn như dị ứng hoặc viêm loét dạ dày), không nên cho bệnh nhân uống.
Nitroglycerin (nếu có sẵn) Nếu bệnh nhân có thuốc nitroglycerin, có thể dùng để giảm đau ngực và cải thiện lưu thông máu. Tuy nhiên, cần nhớ rằng nitroglycerin có thể làm giảm huyết áp, vì vậy không được dùng nếu huyết áp của bệnh nhân đã thấp. Thông thường, dùng 1 viên dưới lưỡi, nhưng không quá 3 viên trong 15 phút.
Giữ bình tĩnh và hỗ trợ Điều quan trọng là bệnh nhân phải giữ bình tĩnh, vì sự hoảng loạn có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn và gây ra các phản ứng căng thẳng. Hãy cố gắng trấn an bệnh nhân, trò chuyện với họ, duy trì liên lạc. Cảm giác sợ hãi và căng thẳng có thể làm tăng thêm sự căng thẳng cho cơ tim.
Theo dõi tình trạng bệnh nhân Cần theo dõi tình trạng bệnh nhân kỹ càng cho đến khi xe cứu thương đến. Nếu tình trạng bệnh nhân xấu đi (mất ý thức, ngừng thở), cần bắt đầu các biện pháp hồi sức (hồi sức tim phổi — CPR).
Dùng aspirin (nếu không có chống chỉ định) Aspirin có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông thêm. Điều này rất quan trọng trong trường hợp nhồi máu cơ tim, khi cục máu đông tắc nghẽn động mạch vành. Liều lượng: 1 viên (500 mg), nhai và nuốt. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có chống chỉ định với aspirin (chẳng hạn như dị ứng hoặc viêm loét dạ dày), không nên cho bệnh nhân uống.
Nitroglycerin (nếu có sẵn) Nếu bệnh nhân có thuốc nitroglycerin, có thể dùng để giảm đau ngực và cải thiện lưu thông máu. Tuy nhiên, cần nhớ rằng nitroglycerin có thể làm giảm huyết áp, vì vậy không được dùng nếu huyết áp của bệnh nhân đã thấp. Thông thường, dùng 1 viên dưới lưỡi, nhưng không quá 3 viên trong 15 phút.
Giữ bình tĩnh và hỗ trợ Điều quan trọng là bệnh nhân phải giữ bình tĩnh, vì sự hoảng loạn có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn và gây ra các phản ứng căng thẳng. Hãy cố gắng trấn an bệnh nhân, trò chuyện với họ, duy trì liên lạc. Cảm giác sợ hãi và căng thẳng có thể làm tăng thêm sự căng thẳng cho cơ tim.
Theo dõi tình trạng bệnh nhân Cần theo dõi tình trạng bệnh nhân kỹ càng cho đến khi xe cứu thương đến. Nếu tình trạng bệnh nhân xấu đi (mất ý thức, ngừng thở), cần bắt đầu các biện pháp hồi sức (hồi sức tim phổi — CPR).
Chẩn đoán nhồi máu cơ tim
Khi xe cứu thương đến, bác sĩ sẽ thực hiện chẩn đoán. Các phương pháp chẩn đoán chính của nhồi máu cơ tim bao gồm:
- Điện tâm đồ (ECG): Phương pháp này giúp phát hiện nhanh các thay đổi đặc trưng của nhồi máu cơ tim, xác định phần nào của tim bị tổn thương.
- Xét nghiệm máu: Các chỉ số trong máu của bệnh nhân có thể tăng, chẳng hạn như troponin, xác nhận sự hiện diện của nhồi máu cơ tim.
- Siêu âm tim: Phương pháp này giúp đánh giá chức năng tim và xác định mức độ tổn thương của các vách tim.
Điều trị nhồi máu cơ tim
Điều trị nhồi máu cơ tim bắt đầu từ cấp cứu y tế ngay lập tức và có thể bao gồm:
- Liệu pháp tiêu sợi huyết: Dùng thuốc để hòa tan cục máu đông trong động mạch. Có thể dùng các loại thuốc như streptokinase hoặc alteplase.
- Điều trị chống đông máu: Sử dụng thuốc làm giảm sự đông máu và ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông mới.
- Phẫu thuật: Trong trường hợp có biến chứng nghiêm trọng (ví dụ, nhồi máu cơ tim ở nhiều động mạch), có thể cần phẫu thuật, như nong mạch vành hoặc phẫu thuật cầu nối mạch vành (bypass).
Khuyến nghị của bác sĩ: phòng ngừa nhồi máu cơ tim
Bạn có thể phòng ngừa nhồi máu cơ tim bằng cách tuân thủ một số lời khuyên đơn giản:
- Kiểm soát huyết áp: Huyết áp cao là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây nhồi máu cơ tim.
- Tập thể dục đều đặn: Các hoạt động thể chất giúp tăng cường sức khỏe tim mạch và hệ thống mạch máu.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Giảm tiêu thụ chất béo, muối và đường giúp ngăn ngừa xơ vữa động mạch.
- Bỏ thuốc lá: Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất đối với các bệnh tim mạch.
- Kiểm soát cholesterol: Cholesterol xấu cao có thể gây ra các mảng xơ vữa động mạch, dẫn đến nhồi máu cơ tim.
Kết luận
Nhồi máu cơ tim là một tình trạng nguy hiểm cần can thiệp y tế ngay lập tức. Biết cách nhận biết các triệu chứng của nhồi máu cơ tim và hành động đúng đắn trước khi xe cứu thương đến có thể cứu sống bệnh nhân. Quan trọng là không mất thời gian, gọi xe cứu thương, cho bệnh nhân tư thế thoải mái và dùng aspirin (nếu không có chống chỉ định). Sau đó, cần theo dõi tình trạng bệnh nhân và hỗ trợ cho đến khi các chuyên gia đến.
Hãy nhớ rằng phòng ngừa đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa nhồi máu cơ tim. Khám sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và kiểm soát sức khỏe có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ bệnh tim mạch.
