Bệnh tim vẫn là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong, như ở nhiều quốc gia khác trên thế giới. Tuy nhiên, chẩn đoán kịp thời, điều trị đúng cách và phòng ngừa có thể giảm thiểu nguy cơ đáng kể. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu về các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tim, cách phòng ngừa, bác sĩ cần tìm và những việc cần làm trong tình huống khẩn cấp trước khi đội ngũ y tế đến.
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tim
Bệnh tim có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, và các triệu chứng không phải lúc nào cũng rõ ràng. Dưới đây là các dấu hiệu chính mà bạn cần lưu ý:
Đau ngực
Cảm giác nặng nề, nóng rát hoặc ép chặt ở vùng tim (đau thắt ngực). Đau có thể lan xuống tay trái, cổ, hàm hoặc lưng.
Khó thở
Hơi thở khó khăn, đặc biệt là khi vận động hoặc khi nằm.
Nhịp tim nhanh hoặc không đều
Cảm giác tim "bỏ nhịp" hoặc đập quá nhanh (rối loạn nhịp tim).
Mệt mỏi và yếu sức
Cảm giác mệt mỏi liên tục, ngay cả khi nghỉ ngơi, có thể là dấu hiệu của suy tim.
Chóng mặt và ngất xỉu
Những triệu chứng này có thể chỉ ra vấn đề với lưu thông máu.
Sưng phù ở chân và bàn chân
Tích tụ nước trong cơ thể thường liên quan đến suy tim.
Ra mồ hôi lạnh và buồn nôn
Những triệu chứng này có thể xuất hiện khi bị nhồi máu cơ tim.
Cảm giác nặng nề, nóng rát hoặc ép chặt ở vùng tim (đau thắt ngực). Đau có thể lan xuống tay trái, cổ, hàm hoặc lưng.
Khó thở
Hơi thở khó khăn, đặc biệt là khi vận động hoặc khi nằm.
Nhịp tim nhanh hoặc không đều
Cảm giác tim "bỏ nhịp" hoặc đập quá nhanh (rối loạn nhịp tim).
Mệt mỏi và yếu sức
Cảm giác mệt mỏi liên tục, ngay cả khi nghỉ ngơi, có thể là dấu hiệu của suy tim.
Chóng mặt và ngất xỉu
Những triệu chứng này có thể chỉ ra vấn đề với lưu thông máu.
Sưng phù ở chân và bàn chân
Tích tụ nước trong cơ thể thường liên quan đến suy tim.
Ra mồ hôi lạnh và buồn nôn
Những triệu chứng này có thể xuất hiện khi bị nhồi máu cơ tim.
Khi nào cơn đau ngực không phải do bệnh tim?
Không phải lúc nào cơn đau ngực cũng do vấn đề với hệ tim mạch. Đau ngực có thể do:
- Đau thần kinh liên sườn — Cơn đau tăng lên khi di chuyển hoặc hít thở sâu.
- Vấn đề dạ dày — Ví dụ như ợ nóng hoặc viêm dạ dày.
- Cơn co thắt cơ bắp — Do tập thể dục quá mức hoặc chấn thương.
- Vấn đề với cột sống — Thoái hóa đốt sống có thể gây ra cơn đau giống như cơn đau tim.
Nếu bạn nghi ngờ nguyên nhân của cơn đau, hãy chắc chắn đi khám bác sĩ.
Các bệnh tim phổ biến theo độ tuổi
Thanh niên (18-40 tuổi):
Bệnh tim bẩm sinh.
Bệnh cơ tim (rối loạn cơ tim).
Rối loạn nhịp tim do căng thẳng hoặc vận động quá sức.
Tuổi trung niên (40-65 tuổi):
Bệnh tim thiếu máu cục bộ (IHD).
Tăng huyết áp (huyết áp cao).
Suy tim ở giai đoạn đầu.
Người cao tuổi (65+):
Suy tim.
Xơ vữa động mạch (mạch máu bị thu hẹp do mảng bám cholesterol).
Bệnh tim thiếu máu cục bộ mãn tính.
Bệnh tim bẩm sinh.
Bệnh cơ tim (rối loạn cơ tim).
Rối loạn nhịp tim do căng thẳng hoặc vận động quá sức.
Tuổi trung niên (40-65 tuổi):
Bệnh tim thiếu máu cục bộ (IHD).
Tăng huyết áp (huyết áp cao).
Suy tim ở giai đoạn đầu.
Người cao tuổi (65+):
Suy tim.
Xơ vữa động mạch (mạch máu bị thu hẹp do mảng bám cholesterol).
Bệnh tim thiếu máu cục bộ mãn tính.
Phòng ngừa bệnh tim
Phòng ngừa là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Dưới đây là một số lời khuyên chính:
Dinh dưỡng cân bằng
Ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và cá. Hạn chế tiêu thụ muối, đường và chất béo bão hòa.
Hoạt động thể chất thường xuyên
Chỉ cần 30 phút hoạt động vừa phải (đi bộ, bơi lội, đạp xe) mỗi ngày sẽ giúp tăng cường sức khỏe tim mạch.
Bỏ thuốc lá và rượu
Thuốc lá và rượu quá mức làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Kiểm soát cân nặng
Thừa cân gây thêm gánh nặng cho tim.
Khám sức khỏe định kỳ
Kiểm tra mức cholesterol, huyết áp và lượng đường trong máu.
Ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và cá. Hạn chế tiêu thụ muối, đường và chất béo bão hòa.
Hoạt động thể chất thường xuyên
Chỉ cần 30 phút hoạt động vừa phải (đi bộ, bơi lội, đạp xe) mỗi ngày sẽ giúp tăng cường sức khỏe tim mạch.
Bỏ thuốc lá và rượu
Thuốc lá và rượu quá mức làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Kiểm soát cân nặng
Thừa cân gây thêm gánh nặng cho tim.
Khám sức khỏe định kỳ
Kiểm tra mức cholesterol, huyết áp và lượng đường trong máu.
Khi nào bạn nên đến bác sĩ?
Nếu bạn nhận thấy các triệu chứng liên quan đến bệnh tim, hãy đến gặp các chuyên gia sau:
Bác sĩ đa khoa (Bác sĩ gia đình)
Bạn có thể thăm khám tại các phòng khám địa phương. Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm và nếu cần, sẽ chuyển bạn đến bác sĩ tim mạch.
Bác sĩ tim mạch (Chuyên gia bệnh tim)
Bác sĩ chuyên điều trị các bệnh liên quan đến tim.
Cấp cứu
Khi tình trạng trở nên nghiêm trọng và cần sự can thiệp ngay lập tức.
Bạn có thể thăm khám tại các phòng khám địa phương. Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm và nếu cần, sẽ chuyển bạn đến bác sĩ tim mạch.
Bác sĩ tim mạch (Chuyên gia bệnh tim)
Bác sĩ chuyên điều trị các bệnh liên quan đến tim.
Cấp cứu
Khi tình trạng trở nên nghiêm trọng và cần sự can thiệp ngay lập tức.
Làm gì trước khi đội ngũ y tế đến trong tình huống khẩn cấp?
Nếu bạn nghi ngờ mình bị nhồi máu cơ tim hoặc một tình trạng cấp tính khác, hãy hành động nhanh chóng:
Gọi cấp cứu
Mô tả triệu chứng và làm theo hướng dẫn của nhân viên trực tổng đài.
Giữ bình tĩnh
Đặt người bệnh ở tư thế thoải mái, nếu có thể kê cao đầu.
Cho uống aspirin (nếu không dị ứng)
Aspirin (ví dụ: Thrombolit) có thể giúp làm loãng máu và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.
Theo dõi nhịp thở và mạch
Nếu người bệnh mất ý thức và không thở, hãy bắt đầu hồi sức tim phổi (CPR).
Không cho ăn hoặc uống
Điều này có thể làm tình trạng thêm nghiêm trọng.
Mô tả triệu chứng và làm theo hướng dẫn của nhân viên trực tổng đài.
Giữ bình tĩnh
Đặt người bệnh ở tư thế thoải mái, nếu có thể kê cao đầu.
Cho uống aspirin (nếu không dị ứng)
Aspirin (ví dụ: Thrombolit) có thể giúp làm loãng máu và giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.
Theo dõi nhịp thở và mạch
Nếu người bệnh mất ý thức và không thở, hãy bắt đầu hồi sức tim phổi (CPR).
Không cho ăn hoặc uống
Điều này có thể làm tình trạng thêm nghiêm trọng.
Bệnh tim là một vấn đề nghiêm trọng, nhưng có thể phòng ngừa hoặc điều trị thành công nếu được chẩn đoán kịp thời. Tại Việt Nam, dịch vụ y tế chất lượng cao sẵn có, và điều quan trọng là không trì hoãn việc đến bác sĩ khi có những triệu chứng đáng lo ngại.
Hãy nhớ rằng phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe tim mạch. Hãy duy trì một lối sống lành mạnh, kiểm tra sức khỏe định kỳ và đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết.
