Cà phê và ảnh hưởng đến huyết áp: Tăng hay giảm huyết áp?
Cà phê là một trong những đồ uống phổ biến nhất trên thế giới. Mọi người uống cà phê vào buổi sáng, khi làm việc hoặc trong các cuộc gặp gỡ bạn bè. Tuy nhiên, một câu hỏi thường xuyên được đặt ra là: Cà phê ảnh hưởng như thế nào đến huyết áp? Nó có thể làm tăng hay giảm huyết áp? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về tác động của cà phê đối với sức khỏe, đặc biệt là huyết áp, và đưa ra các khuyến nghị cho những người mắc bệnh cao huyết áp.
Huyết áp là gì?
Định nghĩa huyết áp
Huyết áp là lực tác động của máu lên thành mạch trong suốt quá trình tuần hoàn. Nó được đo bằng hai chỉ số:
Huyết áp tâm thu (systolic): Huyết áp khi tim co lại và bơm máu.
Huyết áp tâm trương (diastolic): Huyết áp khi tim thư giãn giữa các nhịp đập.
Chỉ số huyết áp bình thường ở người trưởng thành là khoảng 120/80 mmHg. Việc tăng hoặc giảm huyết áp có thể dẫn đến các bệnh lý khác nhau.
Cà phê và ảnh hưởng đến huyết áp
Tác động của cà phê lên huyết áp
Các nghiên cứu chỉ ra rằng cà phê có tác động ngắn hạn đối với huyết áp. Tuy nhiên, ảnh hưởng của cà phê đối với huyết áp phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm đặc điểm cá nhân của cơ thể, lượng cà phê tiêu thụ và mức độ nhạy cảm với caffeine.
Tăng huyết áp sau khi uống cà phê
Khi chúng ta uống cà phê có chứa caffeine, caffeine tác động lên hệ thần kinh trung ương. Caffeine kích thích sản xuất adrenaline — một hormone làm co mạch máu và có thể dẫn đến tăng huyết áp tạm thời. Hiện tượng này thường xảy ra trong khoảng 30–60 phút sau khi uống cà phê và có thể kéo dài từ 1 đến 3 giờ.
Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tăng huyết áp khi uống cà phê:
Mức độ nhạy cảm với caffeine: Những người không quen uống cà phê hoặc có độ dung nạp caffeine thấp có thể gặp tình trạng huyết áp tăng mạnh hơn.
Lượng cà phê tiêu thụ: Uống một lượng cà phê lớn có thể làm tăng huyết áp đáng kể, đặc biệt là đối với những người có vấn đề về tim mạch.
Tần suất uống: Những người uống cà phê hàng ngày có thể giảm thiểu tác động tăng huyết áp của cà phê nhờ cơ thể đã thích nghi.
Giảm huyết áp nhờ cà phê
Một số nghiên cứu cho thấy, khi uống cà phê lâu dài, cơ thể có thể thích nghi và hiệu quả tăng huyết áp trở nên ít rõ rệt hơn. Về lâu dài, ở một số người, cà phê thậm chí có thể làm giảm huyết áp một cách nhẹ nhàng, đặc biệt nếu uống với lượng vừa phải.
Lý do tại sao cà phê có thể giảm huyết áp ở một số người:
Thích nghi của cơ thể: Những người uống cà phê thường xuyên sẽ phát triển khả năng dung nạp caffeine, làm giảm tác động của nó lên huyết áp.
Chất chống oxy hóa trong cà phê: Một số thành phần trong cà phê, chẳng hạn như chất chống oxy hóa, có thể cải thiện sức khỏe mạch máu, từ đó giúp ổn định huyết áp lâu dài.
Nguy cơ đối với những người bị cao huyết áp
Cao huyết áp và cà phê
Cao huyết áp là tình trạng huyết áp tăng cao kéo dài. Ở những người bị cao huyết áp, việc uống cà phê có thể gây ra sự dao động huyết áp thêm, làm tăng nguy cơ các bệnh lý tim mạch. Cà phê có thể khiến huyết áp tạm thời tăng cao, vì vậy những người này cần thận trọng khi sử dụng cà phê.
Những nguy cơ đối với người bị cao huyết áp:
Tăng huyết áp ngắn hạn: Đối với những người bị cao huyết áp, cà phê có thể khiến huyết áp tăng đột ngột, điều này có thể nguy hiểm.
Toxicity khi uống quá nhiều: Tiêu thụ quá nhiều cà phê có thể dẫn đến các vấn đề tim mạch, nhịp tim nhanh (tachycardia), thậm chí là tăng nguy cơ đột quỵ.
Khuyến nghị cho những người bị cao huyết áp:
Hạn chế tiêu thụ cà phê xuống còn 1–2 tách mỗi ngày.
Tham khảo ý kiến bác sĩ về lượng cà phê an toàn cho tình trạng sức khỏe của bạn.
Theo dõi huyết áp và kiểm tra thường xuyên.
Cà phê và huyết áp thấp (hạ huyết áp)
Đối với những người bị huyết áp thấp, cà phê có thể có lợi. Caffeine có thể giúp nâng cao huyết áp, đặc biệt khi huyết áp giảm xuống mức quá thấp. Với một lượng vừa phải, cà phê có thể giúp cải thiện huyết áp và tăng cường sức khỏe tổng thể.
Dữ liệu khoa học về tác động của cà phê đối với huyết áp
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng cà phê có ảnh hưởng đến huyết áp, nhưng mức độ tác động này phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Ví dụ, trong một nghiên cứu vào năm 2005, việc uống cà phê có thể làm tăng huyết áp tạm thời từ 5–10 mmHg ở những người chưa quen uống cà phê. Tuy nhiên, ở những người uống cà phê thường xuyên, tác động này ít rõ rệt hơn.
Các nghiên cứu khác, chẳng hạn như nghiên cứu vào năm 2011, cho thấy đối với những người có huyết áp bình thường, cà phê có thể không có tác động lớn đến huyết áp. Tuy nhiên, ở những người bị cao huyết áp hoặc có nguy cơ cao, cà phê có thể làm tình trạng trở nên tồi tệ hơn.
Làm thế nào để kiểm soát huyết áp khi uống cà phê
Đo huyết áp thường xuyên Nếu bạn thường xuyên uống cà phê, việc kiểm tra huyết áp là rất quan trọng. Việc đo huyết áp định kỳ giúp bạn theo dõi sự thay đổi và nhận biết tác động của cà phê đối với sức khỏe.
Uống cà phê một cách điều độ Uống cà phê với lượng vừa phải. 1–2 tách cà phê mỗi ngày thường an toàn đối với hầu hết mọi người, nhưng uống quá nhiều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.
Chọn loại cà phê phù hợp Không phải tất cả các loại cà phê đều có ảnh hưởng giống nhau đến huyết áp. Cà phê đen có chứa nhiều caffeine hơn cà phê có sữa. Nếu bạn muốn giảm tác động của cà phê đối với huyết áp, hãy chọn các loại cà phê có ít caffeine hoặc lựa chọn cà phê không chứa caffeine.
Khuyến nghị cuối cùng
Tác động của cà phê đối với huyết áp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm đặc điểm cá nhân của cơ thể, lượng cà phê tiêu thụ và tình trạng bệnh lý mãn tính như cao huyết áp. Đối với hầu hết mọi người, việc uống cà phê ở mức độ vừa phải không gây thay đổi lớn đối với huyết áp, nhưng đối với những người bị cao huyết áp, cần phải thận trọng hơn.
Nếu bạn nhận thấy sự thay đổi huyết áp sau khi uống cà phê, hoặc có bệnh lý mãn tính, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có lời khuyên cụ thể.