Bỏng hóa chất là những tổn thương xảy ra khi da tiếp xúc với các chất hóa học ăn mòn, như axit, kiềm, dung môi, hoặc các chất tẩy rửa gia dụng. Những vết bỏng này có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho mô, vì vậy việc hành động nhanh chóng và chính xác là rất quan trọng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ hướng dẫn cách cấp cứu khi bị bỏng hóa chất để giảm thiểu hậu quả và ngăn ngừa các biến chứng.
Bỏng hóa chất là gì?
Bỏng hóa chất là tổn thương mô da và các niêm mạc do tiếp xúc với các chất hóa học. Tùy thuộc vào loại hóa chất, bỏng có thể chỉ ảnh hưởng đến bề mặt da hoặc gây tổn thương sâu, lan rộng vào các lớp mô. Bỏng hóa chất có thể chia thành hai loại:
Bỏng kiềm: xảy ra khi tiếp xúc với các chất kiềm mạnh như natri hydroxit hoặc kali hydroxit.
Bỏng axit: xảy ra khi tiếp xúc với các axit như axit sulfuric, axit clohidric hoặc axit axetic.
Bỏng có thể có nhiều mức độ khác nhau:
Độ một: đỏ da và viêm nhẹ.
Độ hai: xuất hiện mụn nước và tổn thương sâu hơn.
Độ ba: tổn thương toàn bộ lớp da, có thể lan tới cơ và xương.
Các bước cấp cứu khi bị bỏng hóa chất
Khi bị bỏng hóa chất, phản ứng nhanh chóng và chính xác là rất quan trọng. Dưới đây là quy trình hành động giúp giảm thiểu tổn thương da và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.
Ngừng tiếp xúc với hóa chất Điều quan trọng nhất là ngừng ngay lập tức tiếp xúc của hóa chất với da. Nạn nhân cần phải rời xa nguồn hóa chất càng nhanh càng tốt. Để làm điều này:
Nếu hóa chất ở dạng lỏng, ngừng ngay tiếp xúc mà không chạm tay vào vùng bị bỏng.
Nếu là bột, nhẹ nhàng phủi bột ra khỏi da bằng khăn khô hoặc giấy ăn để tránh chất hóa học xâm nhập sâu vào da.
Rửa vùng bị bỏng bằng nước Sau khi ngừng tiếp xúc với hóa chất, việc rửa vùng bị bỏng là biện pháp chính để giảm thiểu tổn thương. Bạn nên:
Rửa vùng bị bỏng dưới dòng nước chảy nhiều trong ít nhất 10-20 phút. Nước sạch là tốt nhất, nhưng nếu không có, bạn có thể sử dụng nước từ bất kỳ nguồn nào có sẵn.
Nếu bỏng xảy ra ở niêm mạc (mắt, miệng), ngay lập tức rửa chúng bằng một lượng nước lớn, tránh để hóa chất dính vào các bộ phận khác của cơ thể.
Lưu ý: Khi bị bỏng kiềm, cần rửa với nước lâu hơn vì kiềm có thể xâm nhập sâu vào mô. Còn khi bị bỏng axit, thời gian rửa cần ngắn hơn vì axit dễ bị trung hòa hơn.
Tháo bỏ quần áo và phụ kiện bị dính hóa chất Nếu trên da còn vết hóa chất, bạn cần tháo bỏ quần áo, giày dép và phụ kiện (nhẫn, đồng hồ, v.v.) để tránh tiếp xúc lại với hóa chất. Tuy nhiên, không kéo quần áo bị dính vào da. Tốt nhất nên cắt chúng ra một cách cẩn thận để giảm thiểu tổn thương. Đánh giá mức độ bỏng và tìm kiếm sự trợ giúp y tế Sau khi nạn nhân đã được rửa sạch và ra khỏi khu vực nguy hiểm, quan trọng là phải đánh giá mức độ bỏng:
Nếu bỏng nhẹ (đỏ da, có thể có mụn nước nhỏ) và không đau đớn nghiêm trọng, có thể băng kín vết bỏng bằng băng vô trùng và đến cơ sở y tế gần nhất để tham vấn.
Nếu bỏng nghiêm trọng (tổn thương rộng, vết loét sâu, mụn nước lớn, đau đớn nhiều), cần ngay lập tức gọi cấp cứu. Trong những trường hợp này, can thiệp y tế là cần thiết để ngăn ngừa nhiễm trùng, giảm đau và xử lý đúng cách vết thương.
Sử dụng băng bảo vệ Nếu vết bỏng không quá sâu, có thể băng kín vết bỏng bằng băng gạc vô trùng để ngăn ngừa nhiễm trùng. Quan trọng là băng không được dính vào da và không gây thêm kích ứng. Tránh sử dụng các loại kem hoặc dầu trên vùng da bị tổn thương vì chúng có thể làm chậm quá trình hồi phục.
Dùng thuốc giảm đau Nếu bỏng hóa chất gây đau đớn dữ dội, có thể dùng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc paracetamol. Tuy nhiên, tránh dùng aspirin, đặc biệt nếu có nguy cơ chảy máu hoặc nếu bỏng rộng.
Theo dõi tình trạng của nạn nhân Ngoài việc cấp cứu ban đầu, việc theo dõi tình trạng của nạn nhân cũng rất quan trọng. Nếu nạn nhân có triệu chứng như chóng mặt, yếu đuối, buồn nôn hoặc các dấu hiệu khác, có thể đó là dấu hiệu của ngộ độc toàn thân từ hóa chất. Trong trường hợp này, cần phải ngay lập tức liên hệ với bác sĩ.
Khi nào cần tìm sự trợ giúp y tế?
Trong một số trường hợp, bỏng hóa chất có thể nhẹ và không cần điều trị chuyên sâu. Tuy nhiên, cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức trong các tình huống sau:
Bỏng nặng: tổn thương sâu hơn độ một và diện tích tổn thương rộng.
Bỏng mắt hoặc niêm mạc: hóa chất có thể gây tổn thương cho mắt hoặc các cơ quan nội tạng, đòi hỏi can thiệp y tế ngay.
Các triệu chứng ngộ độc nghiêm trọng: chóng mặt, mất ý thức, buồn nôn hoặc nôn mửa.
Bỏng trên mặt, tay hoặc các khu vực quan trọng khác: những vết bỏng này có thể gây hậu quả lâu dài, bao gồm sẹo.
Làm gì khi tiếp xúc lại với hóa chất?
Nếu hóa chất tiếp tục dính vào da lần nữa, bạn cần thực hiện lại các biện pháp như trên. Tuy nhiên, mỗi loại hóa chất có một quy trình cấp cứu riêng biệt, và nếu hóa chất có sẵn trong nhà hoặc nơi làm việc, bạn nên tham khảo hướng dẫn an toàn. Trong bất kỳ trường hợp nào, khi tiếp xúc lại với hóa chất nguy hiểm, hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế chuyên nghiệp ngay lập tức.
Bỏng hóa chất là những chấn thương nghiêm trọng đòi hỏi phải hành động nhanh chóng. Càng bắt đầu các biện pháp kịp thời, khả năng bỏng gây hậu quả nghiêm trọng càng giảm. Cấp cứu khi bị bỏng hóa chất bao gồm việc loại bỏ hóa chất khỏi da, rửa sạch vùng bị bỏng với nước và tìm kiếm sự trợ giúp y tế kịp thời. Hãy nhớ rằng hành động đúng đắn trong những phút đầu tiên sau khi bị bỏng có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và quá trình phục hồi.