Mùa hè là thời điểm thiên nhiên đầy sức sống và chúng ta thường xuyên ra ngoài để tận hưởng không khí ấm áp. Tuy nhiên, cùng với điều này là sự gia tăng khả năng gặp phải các loài côn trùng như ong và vòi vọt, có thể gây ra các vết đốt đau đớn. Mặc dù hầu hết các trường hợp không gây hậu quả nghiêm trọng, nhưng hiểu rõ cách ứng phó với tình huống này là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ biến chứng và xử lý các triệu chứng đau đớn đúng cách.
Khi nào ong hoặc vòi vọt đốt: Mùa vụ và nguyên nhân
Ong và vòi vọt hoạt động mạnh vào mùa ấm — từ cuối xuân đến mùa thu. Ong thường xuất hiện nhiều trong mùa hè khi chúng tích cực thu thập phấn hoa và mật hoa, còn vòi vọt bắt đầu hoạt động muộn hơn, từ tháng 6-7, khi chúng tìm kiếm thức ăn cho đàn và trở nên hung dữ hơn.
Đốt xảy ra khi côn trùng cảm thấy mối đe dọa đối với tổ hoặc sự an toàn của chúng. Ong chỉ đốt khi tự vệ, vì nọc độc của ong là vũ khí một lần, và sau khi đốt, ong sẽ chết. Trong khi đó, vòi vọt có thể đốt nhiều lần vì ngòi của chúng không ở lại trong cơ thể người.
Tại sao ong hoặc vòi vọt có thể đốt người?
Ong và vòi vọt không tấn công mà không có lý do. Nguyên nhân chính của sự hung hăng là bảo vệ tổ hoặc bản thân. Ong có thể đốt nếu cảm thấy mật hoa và phấn hoa của chúng đang bị đe dọa hoặc nếu chúng hoảng sợ vì sự chuyển động của con người gần tổ của chúng. Vòi vọt thường trở nên hung hăng khi tổ của chúng bị phá vỡ và chúng cảm thấy tổ của mình bị đe dọa.
Ngoài ra, ong và vòi vọt cũng có thể đốt nếu bạn vô tình xâm phạm không gian cá nhân của chúng, ví dụ, khi bạn vô tình va phải chúng, khi chúng đậu lên bạn hoặc khi bạn có các động tác đột ngột gần tổ của chúng.
Đau và triệu chứng sau khi bị đốt
Sau khi bị ong hoặc vòi vọt đốt, người bị đốt thường cảm thấy một cơn đau nhói, xuất hiện nhanh chóng tại vị trí đốt. Cơn đau có thể được mô tả là "cháy bỏng", "nhức nhối" hoặc "pulsating". Ngoài cơn đau, các triệu chứng sau có thể xuất hiện:
Sưng và đỏ: Vị trí bị đốt sẽ có sự sưng tấy và đỏ, có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.
Ngứa và rát: Những triệu chứng này đặc biệt phổ biến sau khi bị vòi vọt đốt, vì chúng có thể đốt nhiều lần.
Đau đầu và mệt mỏi: Một số người có thể cảm thấy đau đầu, buồn nôn nhẹ hoặc mệt mỏi chung, đặc biệt nếu họ có phản ứng dị ứng.
Phản ứng hệ thống: Trong trường hợp hiếm hoi, có thể có phản ứng dị ứng với nọc độc, thể hiện qua phát ban, khó thở, sưng mặt hoặc cổ họng, chóng mặt.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Trong hầu hết các trường hợp, bị ong hoặc vòi vọt đốt không gây hậu quả nghiêm trọng và các triệu chứng sẽ tự biến mất sau vài giờ hoặc vài ngày. Tuy nhiên, trong một số tình huống, cần phải gặp bác sĩ ngay lập tức:
Phản ứng dị ứng: Nếu bạn có các triệu chứng dị ứng như phát ban, khó thở, sưng cổ họng hoặc môi, chóng mặt, hãy gọi cấp cứu ngay. Phản ứng dị ứng với nọc độc có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được can thiệp kịp thời.
Bị đốt nhiều lần: Nếu bạn bị đốt bởi nhiều con ong hoặc vòi vọt, điều này có thể dẫn đến sưng tấy nghiêm trọng, đau đớn và tăng nguy cơ phản ứng hệ thống. Trong trường hợp này, bạn cũng cần phải gặp bác sĩ.
Bị đốt vào mắt, miệng hoặc các vùng nhạy cảm khác: Nếu bị đốt vào mắt, miệng hoặc cổ, bạn cần gặp bác sĩ để tránh các biến chứng.
Dấu hiệu nhiễm trùng: Nếu cơn đau kéo dài vài ngày và xuất hiện mủ, đỏ hoặc sưng nghiêm trọng, có thể là dấu hiệu nhiễm trùng và cần can thiệp y tế.
Cách tự điều trị vết đốt của ong hoặc vòi vọt
Nếu vết đốt không gây phản ứng nghiêm trọng, bạn có thể thực hiện một số biện pháp để giảm bớt triệu chứng tại nhà:
Loại bỏ ngòi: Nếu bị ong đốt, trước tiên hãy loại bỏ ngòi của ong. Điều này rất quan trọng vì ngòi ong vẫn còn trong da và tiếp tục tiết nọc độc. Để loại bỏ ngòi, bạn có thể sử dụng một vật cứng như thẻ nhựa, kẹp hoặc các dụng cụ có sẵn.
Làm lạnh: Đặt một miếng chườm lạnh hoặc đá bọc trong vải lên vùng bị đốt trong 10-15 phút. Điều này giúp giảm sưng và đau.
Thuốc chống viêm: Sử dụng kem có thành phần kháng histamine hoặc chống viêm như hydrocortisone hoặc Bepanthen để giảm viêm và ngứa.
Giảm đau: Nếu đau, bạn có thể uống thuốc giảm đau không kê đơn như ibuprofen hoặc paracetamol.
Phương pháp dân gian đơn giản: Để giảm ngứa và viêm, bạn có thể thử các phương pháp dân gian như dùng bột baking soda pha với nước tạo thành một hỗn hợp bôi lên vết đốt hoặc dùng gel nha đam.
Cách tránh bị đốt bởi ong hoặc vòi vọt
Cẩn thận ở những nơi có ong và vòi vọt: Cố gắng tránh những khu vực có nhiều ong và vòi vọt, đặc biệt là gần các cây hoa hoặc tổ của chúng. Nếu bạn thấy vòi vọt, hãy lùi lại một cách từ tốn mà không tạo ra các động tác đột ngột.
Mặc quần áo kín đáo: Trong những tháng hè, hãy mặc quần áo che kín cơ thể như áo dài tay và quần dài. Điều này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ bị đốt, đặc biệt khi làm vườn hoặc đi dạo ngoài trời.
Tránh mặc đồ sáng màu và mùi ngọt: Ong và vòi vọt bị thu hút bởi màu sắc sáng và các mùi ngọt như nước hoa, đồ uống và thức ăn. Cố gắng tránh mặc đồ sáng màu và sử dụng mùi thơm khi ra ngoài.
Cẩn thận với thực phẩm: Không để đồ ăn và đồ uống mở ngoài trời, đặc biệt là trên cỏ. Điều này sẽ thu hút ong và vòi vọt, và chúng có thể cố gắng lấy thức ăn.
Kết luận
Bị ong hoặc vòi vọt đốt là một hiện tượng khó chịu nhưng thường không nguy hiểm và có thể được điều trị hiệu quả tại nhà. Quan trọng là nhận diện đúng các triệu chứng và phản ứng kịp thời. Trong trường hợp các triệu chứng không giảm, có phản ứng dị ứng hoặc bị đốt nhiều lần, bạn cần phải gặp bác sĩ ngay lập tức. Giúp đỡ kịp thời và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bảo vệ sức khỏe của bạn.