Hãy tưởng tượng mắt của bạn như một quả bóng bay. Nếu bơm quá căng, nó sẽ vỡ. Glaucoma hoạt động tương tự như vậy: áp lực nội nhãn tăng cao làm tổn thương các tế bào của dây thần kinh thị giác, khiến thị lực dần dần mất đi. Và điều nguy hiểm là quá trình này thường diễn ra âm thầm, cho đến khi quá muộn.
Các loại glaucoma: glaucoma góc mở và glaucoma góc đóng
- Glaucoma góc mở (90% trường hợp): Hệ thống thoát nước của mắt bị tắc từ từ, dẫn đến tăng áp lực trong nhiều năm.
- Glaucoma góc đóng: Tắc nghẽn đột ngột dòng chảy dịch. Đây là tình trạng cấp cứu!
Glaucoma bẩm sinh: hiếm nhưng nguy hiểm
Xuất hiện ở trẻ sơ sinh: mắt to, sợ ánh sáng. Cần phẫu thuật khẩn cấp để cứu thị lực.
Tại sao glaucoma lại được gọi là "kẻ đánh cắp thầm lặng"?
Glaucoma cướp thị lực như thế nào
Bệnh cướp đi thị lực ngoại vi trước tiên. Bạn có thể không nhận ra sự thu hẹp của trường nhìn trong nhiều năm, cho đến khi chỉ còn lại một "hầm" nhìn.
Các dấu hiệu đầu tiên dễ bị bỏ qua
- Mờ mắt nhẹ vào buổi sáng.
- Vòng sáng quanh các nguồn sáng.
- Thường xuyên phải thay kính mà không có sự cải thiện.
Triệu chứng: Khi nào cần lo lắng?
Triệu chứng của glaucoma góc mở
- Mất dần thị lực ngoại vi.
- Khó khăn khi thích nghi với bóng tối.
Cơn cấp của glaucoma góc đóng
- Đau dữ dội ở mắt và đầu.
- Buồn nôn, nôn.
- Mắt đỏ, đồng tử giãn rộng. Quan trọng: Đây là tình trạng cấp cứu và cần hỗ trợ khẩn cấp trong vòng 2-3 giờ!
Ai là người có nguy cơ cao?
- Tuổi tác và di truyền: Sau 40 tuổi, nguy cơ gia tăng. Nếu có cha mẹ mắc glaucoma, khả năng bạn mắc bệnh cao hơn 50%.
- Các bệnh nền (tiểu đường, cao huyết áp): Mức đường huyết và huyết áp cao có thể làm hỏng mạch máu trong mắt.
- Lối sống và thói quen xấu: Hút thuốc, tiêu thụ caffeine quá mức và làm việc lâu với máy tính có thể làm tăng áp lực nội nhãn.
Chẩn đoán: Làm sao để không bỏ lỡ thời gian?
- Đo nhãn áp (tonometry): Đo áp suất mắt. Giá trị bình thường là 10-21 mm Hg. Tuy nhiên, glaucoma vẫn có thể xảy ra ngay cả khi áp lực mắt bình thường.
- Kiểm tra trường nhìn (perimetry): Một thiết bị đặc biệt "vẽ" các điểm và bạn nhấn nút khi nhìn thấy chúng.
- OCT (Chụp cắt lớp quang học): Quét dây thần kinh thị giác và phát hiện những thay đổi nhỏ nhất.
Phương pháp điều trị: từ thuốc nhỏ mắt đến phẫu thuật
Điều trị bảo tồn
- Thuốc nhỏ mắt: Cách sử dụng đúng là không bỏ sót liều. Sau khi nhỏ thuốc, ấn nhẹ góc mắt trong 2 phút để thuốc không chảy vào mũi.
Liệu pháp laser: nhanh chóng và hiệu quả
Laser tạo ra các lỗ nhỏ để giúp dịch thoát ra. Thủ thuật chỉ mất khoảng 15 phút.
Các phương pháp phẫu thuật
- Mổ trabeculectomy: Bác sĩ tạo một kênh thoát nước mới. Hiệu quả lên đến 80-90%.
- Cấy ghép thiết bị thoát nước: Một ống nhỏ giúp dẫn dịch ra ngoài. Phương pháp này được áp dụng trong các trường hợp khó.
Phòng ngừa: Làm sao để bảo vệ thị lực
- Khám mắt định kỳ: Sau 40 tuổi nên khám mỗi 2 năm, nếu có nguy cơ cao thì khám mỗi năm.
- Lối sống lành mạnh: điều quan trọng là gì?
- Chế độ ăn giàu vitamin A và C (cà rốt, rau bina, cam quýt).
- Tập thể dục vừa phải (yoga, bơi lội).
- Bảo vệ mắt khỏi chấn thương và tia UV:
- Đeo kính mát có bộ lọc UV và tránh bị va đập vào vùng mắt.
Những hiểu lầm và sự thật về glaucoma
- Hiểu lầm 1: Glaucoma là bệnh của người già.
- Sự thật: Glaucoma bẩm sinh có thể xuất hiện ở trẻ em, và glaucoma góc mở cũng có thể xảy ra ở những người 35 tuổi.
- Hiểu lầm 2: Nếu áp lực mắt bình thường, thì không bị glaucoma.
- Sự thật: Có một loại glaucoma có áp lực mắt bình thường! Chẩn đoán được đưa ra dựa trên tình trạng dây thần kinh thị giác.
- Hiểu lầm 3: Glaucoma không thể chữa trị.
- Sự thật: Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát được bệnh và bảo vệ thị lực.
Kết luận
Glaucoma không tha thứ cho sự chủ quan. Kiểm tra định kỳ, thói quen lành mạnh và sự chú ý đến các triệu chứng là những cách bảo vệ bạn khỏi "kẻ đánh cắp thầm lặng". Hãy nhớ rằng: thị lực mất đi không thể lấy lại, nhưng chúng ta có thể bảo vệ nó!
